Nervi

Nervi imaju oblik vlakana različite dužine, debljine i razgranjenosti. Građeni su od aksona obavijenih mijelinskog i Schwannovom ovojnicom, te vezivnim ovojnicom (endoneurium). Više aksona udruženih u snopiće obavijeno je vezivnim tkivom (perineurium), aviše snopića zajedno čine nerv koji obavija epineurium. Neki nervi nemaju mijelinsku ovojnicu (postganglionarna vlakna autonomnog nervnog sistema), drugi nemaju Schwannovu ovojnicu (vidni nerv), a neki nemaju ni mijelinsku niti Schwannovu ovojnicu (mirisni nervi). Mijelinska ovojnica sadrži lipid mijelin koji joj daje sjajnobijelu boju. Zato su nervna vlakna s mijelinskom ovojnicom deblja i bijela, a vlakna su bez te ovojnice tanja i siva.

Obavijesti oi osjetnih organa koji su razmješteni u površinskim ili u dubljim dijelovima tijela osjetni ili senzibilni nervi vode u centralni nervni sistema gdje stječu sve obavijesti iz različitih dijelova tijela. Potom iz centralnog nervnog sistema mogu polaziti podražaji npr. mišićima, a takve naloge provode pokretački (motorički) nervi. U nervima su obično pomiješana dovodna (aferentna) i odvodna (eferentna) vlakna pa govorimo o mješovitim nervima. Nerve koji u centralni nervni sistem dodvode obavijesti općenito nazivamo dovodnim (centripetalnim), a živci koji odvode podražaje nazvani su odvodnim (centrifugalnim). Nervi se prema periferiji razgranjuju na sve manje ogranke i na kraju samo pojedina nervna vlakna pristupaju pojedinim mišićnim vlaknima ili ćelijama organa, te osjetnim ćelijama u koži ili u organima.

 Nervne ćelije (neuroni) smještene su u centralnom nervnom sistemu ili u čvorovima (ganglijama) uključenima u periferne nerve. Nervne ćelije su ćelije različitog oblika. ali sve imaju citoplazmatske izdanke što se dijele na dendrite i akson koji seže daleko od tijela ćelija.

Dendriti s egranaju blizu ćelije i najčešće primaju nervne podražaje (impulse) od aksona drugih nervnih ćelija.

Aksoni (neuriri) prenose podražaje iz tijela nervne ćelije drugim nervnim ćelijama ili izvršnom organu.

Tijelo nervne ćelije, od kojeg polaze izdanci, ima uz jezgro i obilnu citoplazmu s mnogim sekrecijskim važnostima. U nervnoj ćeliji nastaju tvari koje prolaze aksonom do njegovog završetka ili pak mogu biti zadržane te se odgođeno oslobađaju. U suprotnom smjeru aksonom mogu prolaziti tvari upijene (apsorbirane ) u njenom završetku. Aksoni mogu biti dugački pa i do metar, a na kraju se mogu granati u izvršnom organu ili se samo završavati malim zadebljanjem na tijelu ili dendritima drugih nervnih ćelija.

Doticajna mjesta među nervnim ćelijama ili između aksonskih završetaka i površine izvršnog organa nazvana su priključci (sinapse). Na tim se mjestima sa završetka aksona na površinu susjedne ćelije izlučuju tzv. posrednici prijenosa podražaja (neurotransmiteri).